Serce zawał i choroby

Regularne ćwiczenia fizyczne obniżają ciśnienie krwi, zmuszają serce do bardziej ekonomicznej pracy i obniżają poziomu „złego” cholesterolu.

CIŚNIENIE KRWI
Po półgodzinnej jeździe na rowerze ciśnienie krwi spada o ok. 10 mm słupka rtęci. Efekt ten utrzymuje się aż przez 13 godzin, ponieważ wytrzymałościowy wysiłek fizyczny, nawet o umiarkowanej intensywności, wywołuje mechanizmy fizjologiczne obniżające ciśnienie tętnicze krwi.

Długotrwały trening tłumi wysoką reaktywność układu adrenergicznego, następuje rozszerzenie naczyń krwionośnych i obniża się częstość skurczów serca. U osób trenujących systematycznie ilość krwi jest nieco większa, niż u nietrenujących, tym samym jednorazowo serce pompuje więcej krwi, pracuje efektywniej i umożliwia utrzymanie obniżonego ciśnienia tętniczego. Ciśnienie może się obniżyć także dzięki redukcji masy ciała osoby ćwiczącej.

Najlepsze, dla naszego serca, są regularne, odbywające się 3-4 razy w tygodniu treningi. Jedna sesja powinna trwać od 45 do 60 minut. Zawsze zaczynamy od 5-10-minutowej rozgrzewki, potem mamy do wyboru trening wytrzymałościowy na świeżym powietrzu lub pod dachem: marsz, nordic walking, nieforsowny bieg, jazda na rowerze, taniec, pływanie, narty biegowe, ćwiczenia na sali fitness. Unikajmy wykonywania elementów siłowych, gdyż powodują podwyższenie ciśnienia tętniczego. Ćwiczenia kończyn dolnych mniej obciążają serce niż ćwiczenia kończyn górnych. Na końcu przechodzimy do ćwiczeń wyciszających i rozciągających.
Trening przeprowadzamy z umiarkowaną intensywnością, czyli taką, w której pacjent nie przekracza 60% swoich możliwości. Intensywność ta jest obliczana indywidualnie podczas próby wysiłkowej. Pacjentowi wyznacza się wtedy „limit” tętna, przy którym wartość ciśnienia osiągana podczas wysiłku jest dla niego bezpieczna. Inna metoda to po prostu obserwacja swojego ciała. Przy dużej zadyszce lub złym samopoczuciu należy przerwać ćwiczenia. Przy wartości ciśnienia 160/105 mmHg i powyżej oraz podczas infekcji nie powinniśmy ćwiczyć.

EKONOMICZNA PRACA SERCA
Bezpośredni wpływ wysiłku fizycznego na mięsień sercowy i na zmniejszenie ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego polega na zwiększeniu napięcia nerwu błędnego i zwolnieniu akcji serca, co zmniejsza ryzyko groźnych arytmii komorowych. W dalszej perspektywie następuje zwolnienie spoczynkowej częstości skurczów serca, tzn. że u osób zdrowych nastąpi zwolnienie tętna. Średnia spoczynkowa częstość skurczów serca osób dorosłych wynosi 72 uderzenia na minutę. U osób trenujących przyjmuje ona wartość poniżej 60 uderzeń na minutę. Zwolnienie spoczynkowej częstości skurczów serca następuje po 8-10 tygodniach treningu.
U osób systematycznie trenujących obserwuje się wzrost objętości i masy mięśnia sercowego. Silny mięsień pracuje wydajniej, a systematyczny trening zwiększa unaczynienie mięśnia sercowego i średnicy głównych tętnic wieńcowych. Poprawia się krążenie oboczne w układzie wieńcowym serca.

Krew osób wytrenowanych łatwiej oddaje tlen kurczącym się mięśniom podczas ich pracy Wraz ze wzrostem wydolności fizycznej wzrasta również objętość krwi. Często jest to wzrost o 15-20%.
Systematyczny trening o umiarkowanej intensywności powoduje korzystne zmiany w aktywności fibrynolitycznej osocza (fibrynoliza jest procesem rozpuszczania skrzepu). U osób niewytrenowanych, a poddawanych zbyt dużym obciążeniom treningowym, może dojść do zwiększonej aktywności układu krzepnięcia. Zmiany te były obserwowane po ciężkim i długotrwałym wysiłku, jak również krótkim, ale o bardzo dużej intensywności.

CHOLESTEROL
Główne składniki lipidowe osocza to: cholesterol niezwiązany, związany z białkami w postaci lipoprotein oraz trójglicerydy. Cholesterol związany jest z dwoma rodzajami lipoprotein: LDL i HDL. Cholesterol LDL („zły”) łatwo wbudowuje się w ściany tętnic, powodując zmniejszanie ich światła, zaś frakcja HDL transportuje cholesterol ze ścian tętnic do wątroby, skąd potem wydalany jest wraz z żółcią.

W czasie treningu zachodzi wiele korzystnych zmian w składzie lipidów osocza. Zmniejsza się synteza cholesterolu LDL i trójglicerydów w wątrobie i innych tkankach oraz zwiększa się aktywność enzymu lipazy lipoproteinowej (LPL). Najkorzystniejszym efektem treningu jest zwiększenie stężenia lipoprotein HDL, które nie sprzyjają gromadzeniu się cholesterolu w komórkach ścian naczyń. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko rozwoju choroby wieńcowej.
Podczas ćwiczeń należy zawsze uważać, aby wysiłek fizyczny nie był zbyt intensywny i nie powodował przyspieszonej akcji serca i zwiększenia ciśnienia tętniczego. Mogą wtedy masowo pękać blaszki miażdżycowe, które gromadzą się w naczyniach krwionośnych, co grozi tworzeniem się niebezpiecznych zakrzepów.